Ε.Κ.Ε.Α / GRMCC/ Greek Mission Control Centre
Ιστορική Αναδρομή του Οργανισμού C-S / Cospas-Sarsat
Το 1979 οι χώρες Καναδάς, ΗΠΑ, Γαλλία και Ρωσία αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα σύστημα δορυφόρων που σχεδιάστηκε με σκοπό τον εντοπισμό – προσδιορισμό της θέσης ενός ραδιοφάρου που εκπέμπει στην συχνότητα κινδύνου και την παροχή αυτών των πληροφοριών προς τα αντίστοιχα Εθνικά Κέντρα Έρευνας-Διάσωσης / RCCs / Rescue Coordination Centers. Το εν λόγω σύστημα υπό την ονομασία C-S / Cospas-Sarsat, άρχισε να λειτουργεί επιχειρησιακά το 1985 υπό την αιγίδα του διακρατικού Οργανισμού με την ίδια ως άνω ονομασία.
Στον παραπάνω οργανισμό η Ελλάδα αποφάσισε να συμμετέχει ως μέλος το 1992 με την ιδιότητα του Κράτους – Χρήστη / User State, λαμβάνοντας σήματα κινδύνου από ραδιοφάρους, αρχικά μέσω του Γαλλικού Σταθμού (FMCC) ενώ από το 1997 συνέχισε να λαμβάνει τα σήματα κινδύνου από τον Ιταλικό Σταθμό (ITMCC) ως SPOC/ Sar Point Of Contact / Σημείο επαφής SAR / Search and Rescue /Έρευνα και Διάσωση.
Τον Μάιο 2006 άλλαξε το καθεστώς συμμετοχής της χώρας μας στο σύστημα C/S από User State σε Ground Segment Provider / Παροχέα Υπηρεσιών Εδάφους.
Από τις 02 Ιανουαρίου 2008 το Ελληνικό Κέντρο Ελέγχου Αποστολών λειτουργεί ως επίσημος Παροχέας Υπηρεσιών Εδάφους / Ground Segment Provider στον Οργανισμό C–S / Cospas–Sarsat.
Νομικό και Θεσμικό πλαίσιο
Με το Π.Δ.118 / 2016 /ΦΕΚ 201/Α/25-10-2016 ¨ Οργάνωση και λειτουργία του Κέντρου Ελέγχου Αποστολών λήψης και διανομής δορυφορικών σημάτων κινδύνου του συστήματος Cospas Sarsat.” ρυθμίζονται θέματα οργάνωσης και λειτουργίας του Κ.Ε.Α.
Διεθνείς Συμβάσεις
– Διεθνής Σύμβαση του Αμβούργου για την θαλάσσια έρευνα και διάσωση (Search and Rescue – SAR): Η Διεθνής
Σύμβαση του Αμβούργου για τη Θαλάσσια Έρευνα και Διάσωση του 1979 (International Conventionon Marine Search
and Rescue) ρυθμίζει τις διαδικασίες έρευνας και διάσωσης στην περίπτωση ναυτικού ατυχήματος και είναι γνωστή με
τη διεθνή ονομασία SAR. Η εν λόγω σύμβαση τέθηκε σε ισχύ το 1985, ενώ στην Ελλάδα κυρώθηκε με τον Νόμο
1844/1989
– Διεθνής Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ανθρώπινης ζωής στη Θάλασσα / SOLAS (Safety of Life at Sea): Η
έναρξη ισχύος της έγινε το 1985 μετά από επικύρωση από τα 2/3 των συμβαλλομένων χωρών και αφού ο ΙΜΟ /Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας επικαιροποίησε την σύμβαση και ενσωμάτωσε σε αυτήν όλες τις νέες τεχνολογικές
εξελίξεις της εποχής.
– Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (United Nations Convention on the Low of the
Sea-UNCLOS): Η UNCLOS τέθηκε σε ισχύ στις 16 Νοεμβρίου 1986 και έχει επικυρωθεί από 158 χώρες.
Ορισμοί:
SAR / Search and rescue : Με τον όρο έρευνα και διάσωση, αναφερόμαστε στη διαδικασία έρευνας και παροχής βοήθειας σε ανθρώπους που βρίσκονται ή απειλούνται από επικείμενο κίνδυνο. Σύμφωνα με τα διεθνή κείμενα τα οποία έχουν ενσωματωθεί στην Εθνική νομοθεσία, ως «έρευνα» ορίζεται μία επιχείρηση, συνήθως συντονισμένη από ένα κέντρο διάσωσης ή υπόκεντρο διάσωσης, που χρησιμοποιεί επαρκές προσωπικό και μέσα για εντοπισμό ατόμων που κινδυνεύουν, ενώ ως «διάσωση» ορίζεται μία επιχείρηση για διάσωση ατόμων που κινδυνεύουν η οποία παρέχει
αρχικά στους κινδυνεύοντες ιατρικές ή άλλες φροντίδες και μεταφέρει αυτούς σε ασφαλές μέρος. Ως «υπηρεσία
έρευνας και διάσωσης» ορίζεται η λειτουργία της παρακολούθησης του κινδύνου, η επικοινωνία, ο συντονισμός και
οι διαδικασίες έρευνας και διάσωσης συμπεριλαμβανομένων και των διατάξεων για ιατρικές συμβουλές, ιατρική
βοήθεια ή ιατρική αποβίβαση με τη χρήση δημοσίων και ιδιωτικών μέσων, εμπλέκοντας συνεργαζόμενα αεροσκάφη,
πλοία και άλλα σκάφη καθώς και εγκαταστάσεις. Οι υπηρεσίες αυτές, παρέχονται σε μία περιοχή με καθορισμένες
διαστάσεις (Search and Rescue Region – SRR / Περιοχή έρευνας και διάσωσης ) η οποία συνδέεται με ένα κέντρο
συντονισμού έρευνας και διάσωσης.
Η έρευνα και διάσωση ανθρώπινης ζωής που κινδυνεύει στη θάλασσα δεν είναι μια παροχή που εναπόκειται στην
διακριτική ευχέρεια κάθε κράτους, αλλά συνιστά ουσιαστική και επιτακτική υποχρέωση του, η οποία αποτελεί
βασική αρχή του εθιμικού δικαίου που απορρέει από την αλληλεγγύη μεταξύ των ευρισκομένων στη θάλασσα και την
ανάγκη παροχής βοήθειας σε εκείνους που βρίσκονται σε κίνδυνο. Ειδικότερα η έρευνα και διάσωση βασίζεται σε δύο
βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου:
– Στο δικαίωμα των κρατών να ελέγχουν και να ρυθμίζουν την είσοδο και τις δραστηριότητες πλοίων και αεροσκαφών μέσα στην εναέρια περιοχή δικαιοδοσίας τους και στις χωρικές τους θάλασσες (Flight Information Region and Territorial Waters).
– Στην ανάγκη για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε πρόσωπα ή περιουσίες που βρίσκονται σε κίνδυνο
αποτελεσματικά και γρήγορα χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η εθνικότητα των ατόμων ή άλλες ειδικές περιστάσεις.
– Cospas Sarsat: Δορυφορικό σύστημα σχεδιασμένο να παρέχει συναγερμούς και δεδομένα θέσης κινδύνου, με τη χρήση δορυφορικού και επίγειου εξοπλισμού για ανίχνευση και προσδιορισμό της θέσης σημάτων κινδύνου, που εκπέμπονται από ραδιοφάρους ένδειξης θέσης κινδύνου, προς υποβοήθηση του έργου της έρευνας και διάσωσης.
Κέντρο Ελέγχου Αποστολών λήψης και διανομής δορυφορικών σημάτων κινδύνου
Cospas: Διαστημικό Σύστημα για την Έρευνα Σκαφών σε Κίνδυνο Sarsat: Έρευνα και Διάσωση Βοηθούμενη από Δορυφορικό Εντοπισμό, είναι ένα σύστημα SAR / Έρευνας και διάσωσης που χρησιμοποιεί τους Γεωστατικούς / Γεωσύγχρονους και τους δορυφόρους πολικής τροχιάς, το οποίο προσφέρει ενημέρωση για τον Κίνδυνο και πληροφορίες για τη θέση στις υπηρεσίες SAR για χρήστες σε ξηρά, θάλασσα και αέρα. Το σύστημα COSPAS-SARSAT χρησιμοποιεί πακέτα SAR σε δορυφόρους σε (LEOSAR) Χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη και σε (GEOSAR) Γεωστατική τροχιά.
– MCC / Mission Control Centre : Κεντρικός τερματικός σταθμός ελέγχου λήψης και διανομής
δορυφορικών δεδομένων.
– FIR / Flight Information Region: Περιοχή Πληροφοριών Πτήσης.
– Service Area: Περιοχή ευθύνης παροχής υπηρεσιών Cospas Sarsat ενός MCC / Κέντρα Ελέγχου Αποστολών.
– LUT / Local User Terminal /Τερματικά Τοπικών Χρηστών : Τοπικός τερματικός σταθμός λήψης δορυφορικών δεδομένων. Οι σταθμοί εδάφους LEOLUT και GEOLUT δέχονται και επεξεργάζονται Σήματα Κινδύνου στα 406 MHz από EPIRB που αναμεταδίδουν πληροφορίες για τον Κίνδυνο οι οποίες αποτελούνται από την ταυτότητα των θυμάτων, τη θέση και την ώρα UTC/Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα έως τα MCC / Κέντρα Ελέγχου Αποστολών.
– RCS / Rescue Control System: Τερματικό ελέγχου διαχείρισης περιστατικών έρευνας και διάσωσης.
– EPIRB / Emergency Position Indicating Radio Beacon : Ραδιοφάρος ένδειξης θέσης κινδύνου πλοίου.
Υπάρχουν EPIRB που μπορούν να χρησιμοποιήσουν το συνδυασμένο – ενσωματωμένο σύστημα εντοπισμού θέσης GPS. Αυτό επιτρέπει το σχεδόν άμεσο εντοπισμό ενός συμβάντος και την παροχή πληροφοριών θέσης ώστε να μπορούν να ξεκινήσουν άμεσα οι επιχειρήσεις SAR.
– ELT / Emergency Locator Transmitter : Ραδιοφάρος εντοπισμού θέσης κινδύνου αεροσκάφους.
– PLB / Personal Locator Beacon : Ραδιοφάρος εντοπισμού θέσης κινδύνου προσώπου.
– SSAS Beacon / Ship Security Alert System Beacon : Ραδιοφάρος συναγερμού ασφαλείας πλοίου το οποίο απειλείται.
– Κ.Ε.Α : Κέντρο Ελέγχου Αποστολών λήψης και διανομής δορυφορικών σημάτων κινδύνου στο σύστημα Cospas Sarsat / Η δημιουργία και λειτουργία του Κέντρου Ελέγχου Αποστολών του συστήματος COSPAS-SARSAT στον Ελλαδικό χώρο, διασφαλίζει την αυτονομία της χώρας μας σε ότι αφορά την λήψη των συναγερμών κινδύνου, που προέρχονται από ραδιοφάρους πλοίων, αεροσκαφών /Α/Φ και προσώπων και κατά συνέπεια την ταχύτερη ενεργοποίηση των υπηρεσιών Έρευνας και Διάσωσης εντός της περιοχής ευθύνης της.
– ΕΚΣΕΔ / Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης: Αποστολή του είναι να προβαίνει στις αναγκαίες κινητοποιήσεις και ενέργειες που απορρέουν από τις οικίες συμβάσεις, εγχειρίδια του IMO/ICAO, τις οδηγίες του ΑΛΣ – ΕΛ.ΑΚΤ και του ΓΕΑ με σκοπό να:
Συντονίζει τις ενέργειες Έρευνας και Διάσωσης, σε περιπτώσεις ναυτικών και αεροπορικών ατυχημάτων, εντός και
πλησίον των ορίων της περιοχής ευθύνης της χώρας μας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει υπογράψει Συμφωνίες για
συνεργασία σε θέματα ναυτικής έρευνας και διάσωσης με την Ιταλία, την Μάλτα και την Κύπρο.
Επιλαμβάνεται αρχικά σε περιστατικά εκτός περιοχής ευθύνης του, όταν είναι ο πρώτος αποδέκτης των σημάτων
κινδύνου και μέχρι την ανάληψη της ευθύνης χειρισμού από το αρμόδιο ΚΣΕΔ / Κέντρο Συντονισμού Έρευνας –
Διάσωσης.
Παρακολουθεί και επεμβαίνει συνεργαζόμενο με τα αρμόδια ΚΣΕΔ / Κέντρο Συντονισμού Έρευνας – Διάσωσης της
αλλοδαπής, σε περιπτώσεις ατυχημάτων Ελληνικών ή Ελληνόκτητων πλοίων που συμβαίνουν εκτός των ορίων ευθύνης
του.
Συντονίζει τις ενέργειες για τη μεταφορά ασθενών ή τραυματιών από πλοία.
Γενική περιγραφή συστήματος COSPAS-SARSAT
Ο εντοπισμός του σήματος κινδύνου και ο προσδιορισμός της θέσεως ενός ραδιοφάρου, εξαρτάται άμεσα από το είδος της Ηλεκτρονικής Συσκευής Εντοπισμού (Locator Beacon / Εντοπιστής Φάρου) και αν αυτή είναι εφοδιασμένη με GPS. Οι συσκευές εντοπισμού διακρίνονται σε:
– EPIRB / Emergency Position Indicating Radio Beacon για χρήση από πλοία
– ELT / Emergency Locator Transmitter για χρήση από αεροσκάφη
– PLB / Personal Locator Beacon / για προσωπική χρήση
Ο κύκλος Έρευνας – Διάσωσης του Οργανισμού C/S
Όταν μία από τις παραπάνω συσκευές εκπέμψει σήμα κινδύνου, αυτό εντοπίζεται από το σύστημα δορυφόρων του Οργανισμού C/S, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από την γη. Το σήμα κινδύνου αναμεταδίδεται στους αντίστοιχους Επίγειους Σταθμούς Λήψεως / Local User Terminals – LUTs. Οι Επίγειοι Σταθμοί Λήψεως επεξεργάζονται το σήμα, υπολογίζουν την θέση του ραδιοφάρου και το διαβιβάζουν στο Κέντρο Ελέγχου Αποστολών / Mission Control Centre / MCC.
Τέλος, η πληροφορία με την θέση του ραδιοφάρου φθάνει στο ΕΚΣΕΔ / Rescue Coordination Centre / RCC, το οποίο με την σειρά του ενεργοποιεί τα μέσα Έρευνας- Διάσωσης / Πλωτά, Εναέρια και Επίγεια, εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο.
Σύστημα Δορυφόρων LEOSAR – GEOSAR
Για τον εντοπισμό των σημάτων κινδύνου από εκπομπές των παραπάνω ραδιοφάρων, οι οποίοι εκπέμπουν στη συχνότητα των 406 MHz, ο Οργανισμός C/S χρησιμοποιεί δύο τύπους δορυφόρων όπως : – Δορυφόροι πολικής τροχιάς LEOSAR / Low-altitude Earth Orbit Satellites
– Γεωστατικοί δορυφόροι GEOSAR / Geostationary Earth Orbit Satellites
οι οποίοι υποστηρίζουν την λειτουργία του GRMCC / Ελληνικού Κέντρου Ελέγχου Αποστολών.
Δορυφόροι πολικής τροχιάς LEOSAR / Σε κίνηση ως προς τη Γη
Το σύστημα LEOSAR αποτελείται από 4 δορυφόρους, 2 COSPAS /Ρωσία και 2 SARSAT / ΗΠΑ, Καναδάς και Γαλλία, στην πολική τροχιά Βορρά – Νότου με περίοδο τροχιάς σχεδόν 120 λεπτών. Οι τροχιές αυτών των δορυφόρων είναι ρυθμισμένες να σαρώνουν όλη την επιφάνεια της Γης. Οι δορυφόροι βλέπουν μια περιοχή πλάτους 6.000 χιλιομέτρων καθώς κινούνται γύρω από τη γη, προσφέροντας άμεση θέαση ή ίχνη (όπως το φως ενός φακού) σε μέγεθος ηπείρου.
Η κάλυψη μιας περιοχής από τους δορυφόρους LEOSAR δεν είναι συνεχής, λόγω της κίνησης των δορυφόρων. Κατά τη διάρκεια της κίνησης, ένας δορυφόρος καλύπτει (ως λήψη) μέρος της γης, όπως φαίνεται στην (Εικόνα: Κάλυψη περιοχών Δορυφόρων LEOSAR), με αποτέλεσμα να εντοπίζει μόνο ραδιοφάρους που βρίσκονται στο Οπτικό πεδίο / Field of View του συγκεκριμένου δορυφόρου.
(1) Διαδρομή και πέλμα δορυφόρου LEOSAR (2) Κάλυψη περιοχών Δορυφόρων LEOSAR
Όταν το σύστημα LEOSAR ανιχνεύει ένα Σήμα Κινδύνου υπολογίζει τη θέση του συμβάντος χρησιμοποιώντας τεχνικές επεξεργασίας Ντόπλερ. Η επεξεργασία Ντόπλερ* βασίζεται στην αρχή ότι η συχνότητα του φάρου κινδύνου όπως “ακούγεται” από το δορυφόρο, επηρεάζεται από τη σχετική ταχύτητα του δορυφόρου ως προς το φάρο. Παρακολουθώντας την αλλαγή της συχνότητας του σήματος του φάρου και γνωρίζοντας την ακριβή θέση του δορυφόρου το σύστημα LEOSAR μπορεί να υπολογίσει τη θέση του φάρου με ακρίβεια 5-10 χιλιομέτρων.
*Φαινόμενο Ντόπλερ είναι η παρατηρούμενη αλλαγή στη συχνότητα και το μήκος κύματος, ενός κύματος από παρατηρητή που βρίσκεται σε σχετική κίνηση με την πηγή των κυμάτων.
Γεωστατικοί δορυφόροι GEOSAR / Σταθεροί ως προς τη Γη Το σύστημα GEOSAR αποτελείται από 4 γεωστατικούς δορυφόρους που βρίσκονται περίπου 36.000 χιλιόμετρα πάνω από τον Ισημερινό σε διαφορετικές γραμμές γεωγραφικού μήκους, Αντίθετα με τους δορυφόρους LEOSAR οι GEOSAR προσφέρουν συνεχή κάλυψη ενός μεγάλου τμήματος της Γης με σχεδόν άμεση δυνατότητα σήμανσης συναγερμού, αλλά δε μπορούν να προσδιορίσουν τη θέση του συμβάντος Κινδύνου γιατί είναι σταθεροί ως προς τη Γη κι έτσι δε μπορούν να χρησιμοποιήσουν τεχνικές επεξεργασίας Ντόπλερ. Η θέση του συμβάντος κινδύνου μπορεί:
Να βρεθεί από το φάρο μέσω ενός εσωτερικού ή εξωτερικού συστήματος εντοπισμού θέσης, π.χ. Το GPS ή το Glonass / Δορυφορικής ραδιοπλοήγησης, και να κωδικογραφηθούν στο μήνυμα του φάρου, ή
Να προκύψουν με πιθανές καθυστερήσεις από το σύστημα LEOSAR
Τρόπος εντοπισμού Ραδιοφάρων 406 MHz
Οι δορυφόροι GEOSAR, παραμένουν σταθεροί σε σχέση με την κίνηση της γης και καλύπτουν συνεχώς την περιοχή που «βλέπουν». Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον γρήγορο εντοπισμό ενός σήματος ραδιοφάρου στη συχνότητα 406 ΜΗz.
Η Ελλάδα καλύπτεται από τον δορυφόρο MSG 2 / Πορτοκαλί περίγραμμα
Μια εκπομπή σήματος κινδύνου από ραδιοφάρο χωρίς GPS στη συχνότητα 406 MHz, εντοπίζεται και από τους δύο τύπους δορυφόρων LEOSAR και GEOSAR. O μέγιστος χρόνος εντοπισμού της εκπομπής ενός σήματος κινδύνου είναι της τάξεως των 5΄ λεπτών, ενώ ο προσδιορισμός της θέσης εξαρτάται από τις προγραμματισμένες διελεύσεις των δορυφόρων LEOSAR και υπολογίζεται από 20΄ έως 120΄ λεπτά. Η ακρίβεια της θέσης κυμαίνεται από 1 έως 5 χμ.
Εκπομπή Ραδιοφάρου με GPS
Στην περίπτωση που ο ραδιοφάρος διαθέτει και GPS τότε ο μέγιστος χρόνος προσδιορισμού της θέσης μειώνεται και η ακρίβεια εντοπισμού αυτής είναι της τάξεως των μέτρων αυτή του GPS.
Σύγκριση δυνατοτήτων LEOSAR και GEOSAR
ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ LEOSAR / ΚΙΝΗΣΗΣ GEOSAR /ΣΤΑΘΕΡΟΙ
Πληροφορίες θέσης παρέχονται μέσω τεχνικών επεξεργασίας Ντόπλερ παρέχονται μόνο να υπάρχουν στο μήνυμα του φάρου
Ακρίβεια θέσης +/- 5 χιλιόμετρα αν αποκτηθεί μέσω GPS: εντός 10 μέτρων
Περιοχή κάλυψης όλη η επιφάνεια της Γης μεγάλο μέρος της Γης
Εντοπισμός συμβάντος Κινδύνου ο χρόνος αναμονής για τον εντοπισμό είναι κατά μέσο όρο 45 λεπτά σχεδόν άμεσος
Ελληνικό Κέντρο Ελέγχου Αποστολών Λήψης και Διανομής Δορυφορικών Σημάτων Κινδύνου / GRMCC
Η δημιουργία και λειτουργία του Κέντρου Ελέγχου Αποστολών λήψης και διανομής δορυφορικών σημάτων κινδύνου του συστήματος COSPAS-SARSAT στον Ελλαδικό χώρο διασφαλίζει την αυτονομία της χώρας μας σε ότι αφορά την λήψη των συναγερμών κινδύνου, που προέρχονται από ράδιο –φάρους πλοίων, Α/Φ / αεροσκαφών και προσώπων και κατά συνέπεια την ταχύτερη ενεργοποίηση των υπηρεσιών Έρευνας και Διάσωσης εντός της περιοχής ευθύνης της SRR / Search and Rescue Region / Περιοχή αναζήτησης και διάσωσης. Για την επιτυχή εκτέλεση της αποστολής Έρευνας και Διάσωσης είναι αναπτυγμένα σε επιλεγμένα σημεία της χώρας, κλιμάκια τα οποία βρίσκονται σε εικοσιτετράωρη ετοιμότητα, 365 μέρες το χρόνο. Στις επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης εκτός από τα διαθέσιμα ελικόπτερα της Π.Α, συμμετέχουν και αεροσκάφη C-130, C-27J, CL-215 και CL-415.
Το GRMCC αποτελείται από:
– Δύο τοπικούς τερματικούς σταθμούς λήψης δορυφορικών δεδομένων / GEOLUT – LEOLUT
Σταθμός Λήψεως Εδάφους LEOLUT – GEOLUT
– Το κεντρικό τερματικό σταθμό ελέγχου λήψης και διανομής των δορυφορικών δεδομένων / MCC / Mission Control Centre
– Πέντε τερματικά ελέγχου–διαχείρισης περιστατικών Έρευνας – Διάσωσης / Rescue Control Systems– RCSs.
Το Ελληνικό Κέντρο βρίσκεται σε 24ωρη λειτουργία και είναι στελεχωμένο με προσωπικό του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής /Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. και της Πολεμικής Αεροπορίας / Π.Α.
Επιχειρησιακή Αξιοποίηση του GRMCC σε Αεροπορικό ή Ναυτικό Ατύχημα
Σε περίπτωση ενεργοποίησης ραδιοφάρου / EPIRB /Πλοίων, ELT /Αεροσκαφών ή PLB /προσώπων , μετά τον εντοπισμό του και προσδιορισμό της θέσης του από το σύστημα δορυφόρων C / S, η πληροφορία σήματος κινδύνου διαβιβάζεται αυτόματα στο:
– MCC / Mission Control Centre
– ΕΚΣΕΔ / Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης – 199 ΣΕΚΥΠΣ / ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Π.Σ. Με τη λήψη του σήματος κινδύνου, ο Ναυτικός ή ο Αεροπορικός Τομέας του ΕΚΣΕΔ ή το 199 ΣΕΚΥΠΣ, ανάλογα με τη θέση της εκπομπής του ραδιοφάρου, θέτουν σε μεγίστη ετοιμότητα τα μέσα Έρευνας και Διάσωσης / πλωτά, εναέρια ή χερσαία.
Ταυτόχρονα, το προσωπικό των παραπάνω κέντρων διασταυρώνει την πληροφορία σήματος κινδύνου ραδιοφάρου, ανακτώντας χρήσιμα στοιχεία από τις διατιθέμενες Βάσεις Δεδομένων στοιχείων ραδιοφάρων και επικοινωνεί αρμοδίως, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για πραγματικό περιστατικό ή εσφαλμένη ενεργοποίηση. Εφόσον διαπιστωθεί ότι πρόκειται για πραγματικό περιστατικό κινδύνου, δίνεται εντολή για έναρξη διαδικασιών Έρευνας & Διάσωσης.
Χρήση Εθνικής Βάσης Δεδομένων / NATIONAL DATABASE
Σημαντικές πληροφορίες δύναται να αντληθούν από τις Βάσεις Δεδομένων / DATABASES που είναι διαθέσιμες τόσο στα παραπάνω επιχειρησιακά κέντρα, όσο και στο GRMCC, και αφορούν σε Ελληνικούς ραδιοφάρους που είναι καταχωρημένοι και εκπέμπουν στη συχνότητα 406 MHz.
Σήμερα στα παραπάνω κέντρα υπάρχουν τέσσερις Βάσεις Δεδομένων:
– Των εμπορικών πλοίων Ελληνικού Νηολογίου
– Των Πολιτικών Α/Φ Ελληνικού Νηολογίου
– Της Π.Α. και των άλλων Κλάδων των Ε.Δ.
– Των ραδιοφάρων για προσωπική χρήση / PLBs
Σύστημα Δορυφόρων MEOSAR Οι δορυφόροι των συστημάτων παγκόσμιας δορυφορικής πλοήγησης GNSS / Global Navigation Satellite System ακολουθούν τροχιές σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 19.000 έως 23.000 χλμ, απόσταση που θεωρείται ως τροχιά μέσης απόστασης / medium-altitude Earth orbit. Για το λόγο αυτό, το μέρος αυτό του συστήματος COSPAS-SARSAT ονομάζεται Medium-altitude Earth Orbit Search and Rescue system / Σύστημα αναζήτησης και διάσωσης γήινης τροχιάς μεσαίου υψομέτρου, ή απλούστερα MEOSAR.
Το σύστημα MEOSAR υλοποιήθηκε για να συμπληρώσει τα υπάρχοντα συστήματα LEOSAR και GEOSAR.
Τα τρέχοντα συστήματα LEOSAR και GEOSAR που ανιχνεύουν και εντοπίζουν ραδιοφάρους κινδύνου έχουν μειονεκτήματα που αντιμετωπίζονται από το νέο MEOSAR σύστημα. Το σύστημα GEOSAR καλύπτει συνεχώς ολόκληρη τη Γη εκτός από τις περιοχές μεγάλου γεωγραφικού πλάτους /πολικές, ενώ μπορεί να λαμβάνει στιγμιαία τα μηνύματα κινδύνου των ραδιοφάρων σε σχεδόν όλη την υδρόγειο, δεν είναι σε θέση να τους εντοπίσει, εκτός εάν το γεωγραφικό στίγμα τους κωδικοποιείται στο μήνυμα κινδύνου από ενσωματωμένο δέκτη δορυφορικής πλοήγησης / GNSS /Global Navigation Satellite System.
(1) (2) Σύστημα Δορυφόρων MEOSAR / LEOSAR / GEOSAR
Το σύστημα LEOSAR μπορεί να εντοπίσει έναν ραδιοφάρο χωρίς να μεταδίδεται η θέση του στο μήνυμα ραδιοφάρου ή μπορεί να επιβεβαιώσει τη θέση ακόμα και αν μεταδίδονται πληροφορίες εντοπισμού στο μήνυμα ραδιοφάρου, αλλά οι δορυφόροι LEOSAR καλύπτουν μόνο ένα μικρό μέρος της γης οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή, με αποτέλεσμα μερικές φορές να παρατηρείται καθυστέρηση στη λήψη σήματος κινδύνου που φτάνει σε ένα επίγειο σταθμό. Ενώ τα συστήματα LEOSAR και GEOSAR εξακολουθούν να προσφέρουν αξιόλογες υπηρεσίες στην Έρευνα και διάσωση, το MEOSAR αποτελεί επανάσταση στην τεχνολογία.
Το σύστημα MEOSAR προσφέρει τα πλεονεκτήματα τόσο του συστήματος LEOSAR όσο και του GEOSAR χωρίς τους περιορισμούς τους, παρέχοντας τη μετάδοση του μηνύματος κινδύνου και τη θέση του ραδιοφάρου, με παγκόσμια κάλυψη σχεδόν σε πραγματικό χρόνο. Το σύστημα MEOSAR διευκολύνει άλλες προγραμματισμένες βελτιώσεις των ραδιοφάρων Cospas-Sarsat, όπως η υπηρεσία αμφίδρομης σύνδεσης μετάδοσης – επιστροφής μνήματος / υπηρεσία RLS, που θα παρέχει, για παράδειγμα, στον χρήστη μια επιβεβαίωση ότι το μήνυμα κινδύνου έχει ληφθεί.
Ο μεγάλος αριθμός δορυφόρων του συστημένος MEOSAR που βρίσκονται σε τροχιά (ως πλήρες λειτουργικό), επιτρέπει σε κάθε μήνυμα κινδύνου να μεταδοθεί ταυτόχρονα από διάφορους δορυφόρους σε πολλές κεραίες εδάφους, βελτιώνοντας έτσι την πιθανότητα ταχείας ανίχνευσης και την ακρίβεια της θέσης του.
Ιστορικό Στις αρχές του 2013, ο Cospas-Sarsat μπήκε σε φάση επίδειξης και αξιολόγησης για το σύστημα MEOSAR για να δείξει ότι οι επιδόσεις του MEOSAR ανταποκρίνονταν στις προσδοκίες και ότι οι ειδοποιήσεις κινδύνου που έλαβαν οι αρχές SAR από το σύστημα MEOSAR έχουν την απαιτούμενη αξιοπιστία και ακρίβεια.
Η αρχική επιχειρησιακή ικανότητα του MEOSAR (φάση EOC), όπου οι ειδοποιήσεις κινδύνου που παρέχονται από το σύστημα MEOSAR στις αρχές SAR για επιχειρησιακή χρήση, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2016. Τη φάση EOC ακολούθησε η φάση αρχικής επιχειρησιακής ικανότητας (φάση IOC) στο τέλος του 2019, η οποία προσφέρει βελτιωμένες επιδόσεις του MEOSAR. Όταν είναι διαθέσιμοι αρκετοί δορυφόροι MEOSAR και επιτόπου σταθμοί (MEOLUTs) για την κάλυψη σχεδόν σε πραγματικό χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, το σύστημα MEOSAR, δηλώθηκε σε πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα (φάση FOC), το 2020.
Αναβάθμιση του GRMCC / Συμμετοχή στο σύστημα MEOSAR / COSPAS-SARSAT
Την 10η Ιουνίου 2021, τέθηκε σε επιχειρησιακή λειτουργία ο νέος εξοπλισμός του ΕΚΕΑ / Ελληνικού Κέντρου Ελέγχου Αποστολών / GRMCC / Greek Mission Control Centre, για τη συμμετοχή στο νέο σύστημα λήψης και διανομής συναγερμών κινδύνου, που βασίζεται σε δορυφόρους μέσης τροχιάς MEOSAR / Medium Earth Orbit Satellites for Search and Rescue.
Kεραίες λήψης σημάτων δορυφόρων του νέου συστήματος MEOSAR του GRMCC
Ειδικότερα, το νέο σύστημα MEOSAR αποτελείται από : – Μία κεραία λήψης σημάτων δορυφόρων πολικής (χαμηλής) τροχιάς / LEOSAR
– Μία κεραία λήψης σημάτων δορυφόρων γεωστατικής τροχιάς / GEOSAR – Έξι κεραίες λήψης σημάτων δορυφόρων μέσης τροχιάς / MEOSAR, – Το σύνολο του απαραίτητου εξοπλισμού του Κέντρου λήψης και διανομής δορυφορικών σημάτων κινδύνου GRMCC (εξυπηρετητές, σταθμοί εργασίας, δικτυακός και μηχανογραφικός εξοπλισμός, κλπ),
– Τρία τερματικά διαχείρισης περιστατικών Έρευνας και Διάσωσης / Rescue Control Systems/RCSs και συμπληρώνεται από τις απαραίτητες υπηρεσίες εγκατάστασης, παραμετροποίησης, εκπαίδευσης, τεχνικής υποστήριξης και εγγυημένης λειτουργίας για χρονικό διάστημα επτά ετών. Η εγκατάσταση των δορυφορικών κεραιών πραγματοποιήθηκε σε χώρους της Πολεμικής Αεροπορίας, ενώ ο εξοπλισμός διαχείρισης και εποπτείας στο Αρχηγείο ΛΣ-ΕΛ.ΑΚΤ. στον Πειραιά.
Το νέο σύστημα παρέχει ακριβέστερο (ως προς την ακρίβεια εντοπισμού του γεωγραφικού στίγματος του κινδυνεύοντος) και ταχύτερο εντοπισμό της θέσης των σημάτων κινδύνου των ραδιοφάρων, σε σχέση με την απόδοση και λειτουργία του παλαιού συστήματος. Ως εκ τούτου, καθίσταται σαφές ότι η Χώρα μας επιτυγχάνει πλέον αμεσότερη ενεργοποίηση των επιχειρησιακών μέσων προς παροχή υπηρεσιών Έρευνας και Διάσωσης, σε περίπτωση εκπομπής δορυφορικού σήματος από ράδιο – φάρους ένδειξης θέσης κινδύνου, ενώ παράλληλα βελτιώνεται η πιθανότητα έγκαιρης διάσωσης κινδυνευόντων προσώπων.
Με τον τρόπο αυτό έχει επιτευχθεί συνολικά η αναβάθμιση του κύρους της Ελλάδας στη Διεθνή Ναυτιλιακή Κοινότητα, ιδίως αναφορικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίες Έρευνας και Διάσωσης προς τη ναυτιλία, την αεροναυτιλία και γενικά το σύνολο των μετακινούμενων σε ξηρά, θάλασσα και αέρα, εντός και εκτός της ελληνικής επικράτειας, λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Συμπέρασμα
Σήμερα ο Ράδιο – εντοπισμός πλοίων γίνεται πιο ξεκάθαρος και πιο ακριβής λόγω του πλήθους των ηλεκτρονικών συστημάτων που είναι διαθέσιμα στο πλοίο και χάρη στην τεχνολογία που είναι διαθέσιμη στην ξηρά. Η ανακάλυψη των δορυφορικών συστημάτων κάνει πιο εύκολο τον εντοπισμό ενός πλοίου σε καταστάσεις κινδύνου, και σε καταστάσεις ρουτίνας. Η ύπαρξη και λειτουργία ικανών υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης ενισχύει το αίσθημα ασφάλειας, ενώ παράλληλα αναδεικνύει την εθνική κυριαρχία εντός των διεθνώς καθορισμένων περιοχών ευθύνης έρευνας και διάσωσης. H Ελλάδα, αναγνωρίζοντας την σημασία του Αιγαίου Πελάγους, της νησιωτικότητας και της ναυτικής της παράδοσης, εξακολουθεί να δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στην θάλασσα, χωρίς αυτό να το χρησιμοποιεί έχοντας ιδιοτελείς στόχους. Κάνει πράξη τη διάσωση κάθε ανθρώπινης ζωής ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής ή θρησκευτικών πεποιθήσεων. Οι αρμόδιες Ελληνικές Αρχές προσπαθούν με αυτοθυσία και επαγγελματισμό να παρέχουν όπου κληθούν τις υπηρεσίες τους, να διαφυλάξουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας χωρίς να υπάρξει απώλεια ζωής και έτσι, με τον τρόπο αυτό να διατηρήσουν την μακραίωνη ναυτική μας παράδοση επιβεβαιώνοντας την ρήση του Περικλή:
«μέγα γὰρ τὸ τῆς θαλάσσης κράτος».
του Πλοιάρχου Λ.Σ ε.α Δημητρίου Κουκουβίνου
