Πρωταπριλιά: Από πού προέρχεται το έθιμο και γιατί τη γιορτάζουμε με φάρσες - Σύλλογος Μέριμνας Λιμενικού Σώματος

Σύλλογος Μέριμνας Λιμενικού Σώματος

Σύλλογος Μέριμνας Λιμενικού Σώματος Αρ.Μητρώου 5253/19

Κυριακή 2 Απριλίου 2023

Πρωταπριλιά: Από πού προέρχεται το έθιμο και γιατί τη γιορτάζουμε με φάρσες



Σήμερα είναι Πρωταπριλιά, η στιγμή του χρόνου όπου για 24 ώρες πρέπει να είστε προσεκτικοί σε ό,τι βλέπετε και ακούτε, επειδή υπάρχουν παντού επιτήδειοι έτοιμοι να σας ξεγελάσουν.

Την 1η Απριλίου κάθε χρόνο οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο επιδίδονται σε κάθε είδους σκανταλιές - από το να σχεδιάζουν φάρσες σε συναδέλφους, μέχρι να σκαρφίζονται ένα ψέμα σε έναν φίλο.

Παραδοσιακά, οι φάρσες και τα αστεία υποτίθεται ότι σταματούν το μεσημέρι ακριβώς. Μετά από αυτό υποτίθεται ότι πρέπει να ξεκαθαρίσετε τα πράγματα. Όποιος λέει αστεία το απόγευμα θεωρείται ότι είναι ο ίδιος «ανόητος».

Αυτό συμβαίνει εδώ και αρκετούς αιώνες, αλλά η προέλευση της ημέρας είναι στην πραγματικότητα αμφισβητούμενη. Ορισμένοι ιστορικοί αναφέρουν ότι η Πρωταπριλιά χρονολογείται από το 1582.


Από πού προέρχεται η Πρωταπριλιά;
Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από την Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή όπως αναφέρει η wikipedia, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες. Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι Κέλτες, ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια έγινε, με το πέρασμα του χρόνου, έθιμο.

Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου τη Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η 1η Απριλίου. Τη χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

Επίσης, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, όταν δηλαδή η Γαλλία πέρασε από το Ιουλιανό ημερολόγιο στο Γρηγοριανό ημερολόγιο το 1582, πολλοί άργησαν να λάβουν τα νέα. Δεν συνειδητοποίησαν όλοι ότι η αρχή του νέου έτους είχε μεταφερθεί στην 1η Ιανουαρίου, κάτι που είχε αποφασιστεί από τον Πάπα Γρηγόριο ΧΙΙΙ, και έτσι έγιναν στόχος πολλών αστείων.

Άλλες θεωρίες για την προέλευση του εθίμου της Πρωταπριλιάς
Σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης είναι στην πραγματικότητα γνωστή ως April Fish Day, επειδή υπάρχουν πολλά ψάρια στα γαλλικά ρέματα και ποτάμια γύρω από αυτή τη μέρα, πράγμα που σημαίνει ότι είναι εύκολο να πιαστούν - ή ανόητα ψάρια. Οι Γάλλοι έβαζαν χάρτινα ψάρια στην πλάτη των «ανόητων» και τα ονόμαζαν Poisson d'Avril - ή ψάρια του Απριλίου. Ωστόσο, αυτή δεν είναι η μόνη θεωρία που κυκλοφορεί.

Η Andrea Livesey, ιστορικός από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δήλωσε στο BBC: «Τα πρώτα συγκεκριμένα αρχεία που έχουμε για την 1η Απριλίου προέρχονται από τη Γαλλία και την Ολλανδία τη δεκαετία του 1500 και, εξαιτίας αυτού, οι άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να ήταν μια βορειοευρωπαϊκή παράδοση που εξαπλώθηκε στη Βρετανία».

Ορισμένοι πιστεύουν ότι η Γαλλική Επανάσταση έπαιξε επίσης ρόλο, επειδή η 1η Απριλίου είναι η επέτειος του ιστορικού γεγονότος. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μετά την εκθρόνιση του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ' από τους Γάλλους, ο βασιλιάς Γεώργιος Γ' της Αγγλίας παραιτήθηκε αστειευόμενος.

Οι αγρότες που βγήκαν στους δρόμους για να γιορτάσουν την ελευθερία και δεν κατάλαβαν ότι επρόκειτο για φάρσα, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν.

Άλλοι έχουν προτείνει ότι έχει να κάνει με την έναρξη της άνοιξης και τις «γιορτές ανανέωσης», οι οποίες σηματοδοτούν το τέλος του χειμώνα. Οι άνθρωποι συνήθως μεταμφιέζονται και κάνουν πλάκα σε φίλους και αγνώστους για να το γιορτάσουν.

Αν και δεν υπάρχει συμφωνία σχετικά με το από πού προέρχεται στην πραγματικότητα η παράδοση της Πρωταπριλιάς - δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει εδώ και πολύ καιρό.