Έννοια ακτοπλοΐας
Ακτοπλοΐα είναι η μετακίνηση επιβατών και φορτίου μεταξύ εγχώριων λιμένων.
Ακτοπλοϊκή συγκοινωνία
Με την έννοια της συγκοινωνίας παράκτιων περιοχών / coasting, η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία διακρίνεται σε:
— Μεγάλη ακτοπλοΐα ή διεθνή ακτοπλοΐα, που διεξάγεται μεταξύ λιμένων εγγύς κρατών π.χ. Ελλάδας - Ιταλίας, Αγγλίας - Γαλλίας κ.λ.π..
— Μεσαία ακτοπλοΐα, που διεξάγεται μεταξύ λιμένων ηπειρωτικών και λιμένων νήσων της ίδιας Χώρας.
— Μικρή ακτοπλοΐα ή αγχιπλοΐα /παλιός ναυτικός όρος, που διενεργείται μεταξύ λιμένων προασπισμένων περιοχών, συνήθως εντός του αυτού ή μεταξύ εγγύς κόλπων, π.χ. Αργοσαρωνικού.
Η σημασία των παραπάνω διακρίσεων έγκειται στο ότι εφαρμόζονται, κατά περίπτωση, διαφορετικοί κανόνες διεξαγωγής μεταφοράς κυρίως επιβατών, ειδικότερα σε χώρους ενδιαίτησης, αλλά και φορτίων μεταξύ των λιμένων.
— Απελευθερωμένη ακτοπλοΐα: Συνδέεται καταρχήν με την άρση του ακτοπλοϊκού προνομίου, ώστε να μπορούν και πλοία υπό ξένη σημαία να προσφέρουν υπηρεσίες στο εσωτερικό ενός τρίτου κράτους. Σημαίνει ωστόσο, και γενικότερη απελευθέρωση από κανόνες και κρατικό έλεγχο, όσον αφορά στους ναύλους, το δίκτυο κ.ο.κ.
Σε μια απελευθερωμένη αγορά, στην οποία οποιοσδήποτε έχει δικαίωμα εισόδου, όπως είναι λογικό αυξάνεται ο αριθμός των πλοίων και πλοιοκτητών που παρέχουν υπηρεσίες για να διατηρηθούν στην αγορά βελτιώνουν τις υπηρεσίες τους και ενδεχομένως μειώνουν τους ναύλους. Έτσι: απελευθέρωση ακτοπλοΐας ελεύθερος ανταγωνισμός ευμενέστερη η θέση του ταξιδιώτη Βέβαια, χρειάζονται δικλείδες ασφαλείας / το κράτος να μπορεί να παρεμβαίνει υπό προϋποθέσεις.
— Κρατικός παρεμβατισμός: Ακτοπλοϊκό προνόμιο «ημεδαπών» πλοίων. Ο έντονος κρατικός παρεμβατισμός ενέχει τον κίνδυνο μονοπωλίων και ολιγοπωλίων αύξηση τιμών και γενικά δυσμενείς συνέπειες για τον ταξιδιώτη.
Επιβατηγός Ναυτιλία
Η ανάγκη ύπαρξης μιας ισχυρής και ανταγωνιστικής Επιβατηγού Ναυτιλίας σε μια χώρα όπως η Ελλάδα είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για λόγους τουριστικούς αλλά και για λόγους επιβίωσης των κατοίκων μικρών ή απομονωμένων νησιών. Καθημερινά εκτός από τουρίστες, μεταφέρονται με τα πλοία της γραμμής τόνοι αγαθών απαραίτητων για την ομαλή ζωή των κατοίκων. Ακόμα η Ελληνική ναυτιλία παρέχει και ανθρωπιστικές υπηρεσίες με την διακομιδή ασθενών σε νοσοκομεία της ηπειρωτικής Ελλάδος, αλλά και ανθρώπων που είναι ανάγκη να μεταβούν στα αστικά κέντρα προκειμένου να διευθετήσουν προσωπικές τους υποχρεώσεις που είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν στο μόνιμο τόπο κατοικίας τους. Όλες αυτές οι υπηρεσίες σχετίζονται βεβαίως έμμεσα με τον τουρισμό. Η ακτοπλοΐα με κέντρο το λιμάνι του Πειραιά, αποτελεί το κυκλοφοριακό σύστημα του Ελληνικού τουρισμού και συμβάλει στην ανάπτυξή του, αφού οι περισσότεροι τουρίστες επισκέπτονται τα νησιά χρησιμοποιώντας το ακτοπλοϊκό μας δίκτυο. Άλλωστε η Ελλάδα διαθέτει το πιο πυκνό δίκτυο μεταφορών στην Ευρώπη. Το μέλλον του κλάδου στηρίζεται σε σύγχρονα πλοία που παρέχουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες.
Μελλοντικά σημαντικότατο ρόλο στον ανταγωνισμό θα διαδραματίσει η τεχνολογία. Οι μεταφορές θα γίνουν ολοένα και πιο γρήγορες και τα περιθώρια ανθρώπινου λάθους θα μικρύνουν. Επίσης η ναυτική εκπαίδευση θα ακολουθήσει τους ρυθμούς της τεχνολογίας κάνοντας έτσι το περιβάλλον ακόμα πιο απαιτητικό. Γι’ αυτό το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ακολουθεί μια πολιτική, η οποία έχει σκοπό την εξυπηρέτηση των μακροχρόνιων συμφερόντων του Εθνικού νηολογίου και των Ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών και ναυτικών, το άθροισμα των οποίων οδηγεί στην ενδυνάμωση της Ελληνικής ναυτιλίας σε παγκόσμια δύναμη.
Σύμφωνα με το Υπουργείο, η Ελληνική ναυτιλία θέλει βραχυπρόθεσμα να επιτύχει την:
• Διατήρηση της ανταγωνιστικότητας
• Ενίσχυση των κανόνων ποιοτικής ναυτιλίας με στόχο την προσέλκυση πλοίων στο Ελληνικό νηολόγιο
• Προσέλκυση νέων στο ναυτικό επάγγελμα
• Εφαρμογή νέων διατάξεων ασφαλείας σε πλοία και λιμάνια
• Εφαρμογή μιας Εθνικής λιμενικής πολιτικής
Η συνολική συνεισφορά της επιβατηγού ακτοπλοΐας στον Ελληνικό Τουρισμό είναι δυνατό να εκτιμηθεί, ως η άμεση προκαλούμενη επίδραση μιας δραστηριότητας στην οικονομία του τουρισμού ή σε έμμεση. Ως έμμεση μπορεί να ορισθεί η επίδραση που προκύπτει από τις διασυνδέσεις της δραστηριότητας με τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας και συγκεκριμένα με τους προμηθευτές σε πρώτες ύλες και ενδιάμεσα αγαθά. Αντίστοιχα, η προκαλούμενη επίδραση προκύπτει από τα εισοδήματα που δημιουργούνται στους απασχολούμενους στην δραστηριότητα και στους προμηθευτές της και από τη συνεπαγόμενη δαπάνη για την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών από την πλευρά των νοικοκυριών. Η συνολική συνεισφορά της ακτοπλοΐας στην εγχώρια οικονομία αποτελεί το άθροισμα αυτών των επιδράσεων / Τουρισμός / Μεταποίηση /Αγροτικός τομέας νησιών.
Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις η επίδραση από μια δραστηριότητα υπερβαίνει την άμεση συνεισφορά και τα πολλαπλασιαστικά της οφέλη και διαχέεται ευρύτερα στην οικονομία. Τα οφέλη αυτά στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα περιγράφονται με τον όρο καταλυτικές επιδράσεις. Στην ουσία αυτός ο τύπος επίδρασης απεικονίζει τη συνεισφορά μιας οικονομικής δραστηριότητας σε άλλους κλάδους, ως αποτέλεσμα του υποστηρικτικού ρόλου που αυτή προσφέρει. Η συνεισφορά αυτή ξεπερνά τη σχέση πελάτη - προμηθευτή, η οποία ως οικονομικό αποτέλεσμα αποτυπώνεται στην εκτίμηση της έμμεσης επίδρασης. Στην περίπτωση της επιβατηγού ακτοπλοΐας, οι καταλυτικές επιδράσεις εντοπίζονται σε δύο κύριες κατευθύνσεις: Στην ανάπτυξη του τουρισμού και στην παραγωγή γεωργικών και μεταποιητικών προϊόντων στις νησιωτικές περιοχές, η σύνδεση των οποίων με την ηπειρωτική Ελλάδα πραγματοποιείται κυρίως μέσω της ακτοπλοΐας. Οι καταλυτικές επιδράσεις στον τουρισμό υποδεικνύουν ότι το τουριστικό προϊόν θα ήταν σημαντικά περιορισμένο στην περίπτωση όπου δεν υπήρχαν πλοία για τη μεταφορά επιβατών στις νησιωτικές περιοχές, ιδιαίτερα σε εκείνες όπου η ακτοπλοΐα αποτελεί το μοναδικό δίκτυο συγκοινωνιακής σύνδεσης. Είναι ενδεικτικό άλλωστε, ότι στις τέσσερις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας / Βόρειο Αιγαίο, τα Ιόνια Νησιά, το Νότιο Αιγαίο και την Κρήτη λειτουργούν 28 αεροδρόμια, ενώ ο αριθμός των λιμανιών που συνδέονται με την ηπειρωτική Ελλάδα ξεπερνά τα 100. Οι καταλυτικές επιδράσεις από την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα και της μεταποίησης στη νησιωτική Ελλάδα διαφαίνονται από το γεγονός ότι η πλειονότητα της μεταφοράς εμπορευμάτων μέσω θαλάσσης / περίπου 80% σε όρους συνολικής χωρητικότητας, στο εσωτερικό της χώρας πραγματοποιείται από επιβατηγά πλοία. Η συνεισφορά της ακτοπλοΐας στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα αποτυπώνεται και σε άλλα σημαντικά μεγέθη, όπως το ύψος των εργοδοτικών εισφορών, αλλά και τα τέλη που καταβάλλονται για την εκμετάλλευση των λιμένων.
Ταχύπλοα Ε/Γ- Ο/Γ σκάφη στη τουριστική ανάπτυξη της χώρας
Η Ελληνική Ακτοπλοΐα, όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί έναν σημαντικό και καλά αναπτυσσόμενο παραγωγικό κλάδο προσφοράς υπηρεσίας μεταφορών στην Ελληνική οικονομία, καθώς διακινεί επιβάτες, οχήματα / επιβατικά-επαγγελματικά και προϊόντα, μέσω ενός περίπλοκου συστήματος ακτοπλοϊκών διασυνδέσεων μεταξύ των νησιών και των λιμανιών της ηπειρωτικής Ελλάδος, με πιο σημαντικό κέντρο το λιμάνι του Πειραιά. Η ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη και στον κόσμο, ενώ οι ακτοπλοϊκές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα διαχειρίζονται ένα σημαντικό ποσοστό του παγκόσμιου ακτοπλοϊκού στόλου. Το εσωτερικό επιβατηγό ακτοπλοϊκό σύστημα συγκροτείται βασικά από Ε/Γ και Ε/Γ- Ο/Γ πλοία, τα λιμάνια, τις ακτοπλοϊκές και πορθμειακές γραμμές, απασχολώντας μεγάλο αριθμό σκαφών παντός τύπου / από µονόγαστρα συμβατικά κλειστού και ανοικτού τύπου μέχρι / και σκάφη υψηλών ταχυτήτων όπως καταμαράν. υδροπτέρυγα κ.τ.λ, Το σύστημα αυτό αναπτύσσεται από κύριες και δευτερεύουσες τακτικές γραμμές κατανεμημένες σε εννέα βασικές νησιωτικές περιοχές, μέσω πορθμειακών γραμμών καθώς και επιδοτούμενων δρομολογιακών γραμμών, που παρέχουν συνδέσεις μεταξύ ηπειρωτικών και νησιωτικών λιμανιών. Ειδικότερα η Κρήτη διαθέτει οκτώ σημαντικά λιμάνια μέσω των οποίων διακινείται μεγάλο μέρος της ελληνικής γεωργικής παραγωγής. Με εξαίρεση ένα πολύ περιορισμένο αριθμό ηπειρωτικών συνδέσεων, η ακτοπλοΐα στην Ελλάδα καλύπτει τις απαιτήσεις μεταφοράς επιβατών και οχημάτων. Στην κατηγορία των θαλασσίων μεταφορών που εμφανίζουν αυξημένες συχνότητες εξυπηρέτησης συναντάμε όλες εκείνες τις συνδέσεις όπου οι περιοχές χαρακτηρίζονται από αυξημένη τουριστική κίνηση και διαθέτουν σκάφη με υψηλές ταχύτητες. Επειδή ο τουρισμός έχει σαν αποτέλεσμα την αυξημένη ζήτηση κυρίως κατά την καλοκαιρινή περίοδο, οι υπηρεσίες μετακίνησης είναι σημαντικές για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Υπάρχουν διαφορές στα χαρακτηριστικά των επιβατών αναψυχής και τις αντιλήψεις τους, σχετικά με τις προσφερόμενες επιλογές μεταφορών, που αυτές μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των προορισμών. Οι επιβάτες αναψυχής κάνουν τις επιλογές τους με βάση μια σειρά παραγόντων. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό, συνήθως λαμβάνουν υπόψιν τους εν δυνάμει παράγοντες που ενδεχομένως θα αποτελούσαν κίνητρο ζήτησης επιλόγων μεταφοράς επιβατών και οχημάτων. Βρίσκουν τρόπους να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν στρατηγικές ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές στους ταξιδιώτες αναψυχής, οι οποίο πιθανόν να ανταποκριθούν θετικά σε βελτιώσεις της ποιότητας υπηρεσιών που παρέχονται επάνω στο πλοίο. Αποτέλεσμα αυτών των βελτιώσεων είναι τα ταχύπλοα μέσα, να έχουν κερδίσει την προτίμηση του κοινού για βραχείς και μεσαίους πλόες. Αν και απαγορεύονται οι καμπίνες για τους επιβάτες, το επίπεδο ενδιαίτησης στα σκάφη αυτά είναι υψηλό, οπότε σε συνδυασμό με την μικρή διάρκεια παραμονής στο σκάφος, καθίστανται ιδιαίτερα ελκυστικά. Ακόμα, η σχεδίαση των ταχυπλόων έχει αλλάξει σημαντικά κατά την διάρκεια των τελευταίων χρόνων και τα σκάφη που λειτουργούν σήμερα έχουν μακρινή σχέση με τις πρωτότυπες σχεδιάσεις που ξεκίνησαν την επανάσταση της υψηλής ταχύτητας στις θαλάσσιες μεταφορές. Η παρουσία ταχύπλοων Ε/Γ-Ο/Γ με μέση ταχύτητα που υπερβαίνει τους 30 κόμβους εκφράζει την αλματώδη βελτίωση στην ποιότητα των παρεχομένων ακτοπλοϊκών υπηρεσιών, στο βαθμό που ο χρόνος αποτελεί κύριο προσδιοριστικό παράγοντα της ζήτησης αυτών των υπηρεσιών με αποτέλεσμα και τα σκάφη αυτά να έχουν καταστεί ένας από τους βασικούς πυλώνες της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας μας.
Οφέλη από την κρουαζιέρα
Η Ελλάδα ήταν κάποτε πρωτοπόρος στις κρουαζιέρες. Οι Έλληνες εφοπλιστές ήταν από τους πρώτους που επένδυσαν στην κρουαζιέρα την δεκαετία του ‘50. Δραστηριοποιήθηκαν και στην Καραϊβική, Αλάσκα, Βαλτική και αλλού. Την δεκαετία του ’70 είχαμε τον μεγαλύτερο στόλο κρουαζιερόπλοιων της Μεσογείου. Για να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη από την κρουαζιέρα προέχει η ασφάλεια και η απρόσκοπτη παραμονή των τουριστών στη χώρα μας καθόσον είναι προς το Εθνικό συμφέρον και πρέπει να διασφαλισθεί από την πολιτεία. Ο τουρισμός και η ναυτιλία είναι οι βαριές βιομηχανίες της χώρας μας και δημιουργούν τις περισσότερες θέσεις εργασίας. Τα πάντα σχεδόν εξαρτώνται από αυτές.
• Η Ελλάδα λόγω της ιστορίας της, της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και των μοναδικών νησιών της είναι ο επιθυμητός τουριστικός προορισμός.
• Όταν το homeporting Πειραιά των κρουαζιερόπλοιων /Λιμένας αφετηρίας, θα αναπτυχθεί πλήρως σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων της Αναπτυξιακής Εθνικής Ναυτιλιακής Στρατηγικής του ΝΕΕ θα δημιουργηθούν περίπου 12.000 νέες θέσεις εργασίας και πάνω από 1 δις ευρώ επιπλέον έσοδα στην Ελληνική οικονομία. Με την δημιουργία και προσφορά αναβαθμισμένων υπηρεσιών τα οφέλη αυτά μπορεί να αυξηθούν σημαντικά.
• Οι υποδομές σε λιμάνια, προσβάσεις και αξιοθέατα θα πρέπει να αναβαθμισθούν σύμφωνα με τις υποδείξεις των ενδιαφερομένων, ώστε να εξυπηρετούν αποτελεσματικά μεγαλύτερο αριθμό κρουαζιερόπλοιων που θα επισκέπτονται τα Ελληνικά λιμάνια και το ολοένα αυξανόμενο μέγεθος τους και αριθμό επιβατών τους.
• Το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των λιμένων προσεγγίσεως πρέπει να επικαιροποιηθεί βάσει των σημερινών δεδομένων. Οι χρεώσεις πρέπει να είναι λογικές και να συμφέρουν. Τα μεγαλύτερα οφέλη θα έρθουν από περισσότερες προσεγγίσεις και τουρίστες, εφόσον ο προορισμός δεν έχει κορεσθεί.
• Ο Πειραιάς συμφέρει ως αφετηρία κρουαζιέρας επειδή ο πλους προς τους τουριστικούς προορισμούς της περιοχής είναι συντομότερος, η κατανάλωση καυσίμων άρα και το κόστος μικρότερο από ότι με αφετηρία την Ιταλία ή την Τουρκία. Τα πλοία δε, πιθανότατα θα μπορούν να προσεγγίζουν στο ίδιο χρονικό διάστημα σε περισσότερους ενδιαφέροντες προορισμούς, προσελκύοντας περισσότερους επιβάτες.
• Ως κύρια αφετηρία / home-porting hub, κρουαζιερόπλοιων της Ανατολικής Μεσογείου του λιμένος Πειραιά, θεωρούνται απαραίτητες συγκεκριμένες στοχευμένες ενέργειες όπως:
• Επενδύσεις σε μεγάλο βαθμό στην επέκταση του ελλιμενισμού, την απόκτηση νέων μηχανημάτων και την εκπαίδευση του προσωπικού, για την καλύτερη θέση του λιμένος ως κόμβου homeporting.
Αυτές οι ενέργειες με την βοήθεια των νέων τεχνολογιών στον νέο ψηφιακού μετασχηματισμό της Ναυτιλίας θα μπορούσαν να αναπτυχθούν σε υψηλότερο επίπεδο του υπάρχοντος και να περιλαμβάνουν:
— Εφαρμογή της πλατφόρμα Internet of Things αντίστοιχης εκείνης που τέθηκε σε λειτουργία στο λιμάνι του Ρότερνταμ, προκειμένου το λιμάνι του Πειραιά να κάνει ένα βήμα παραπέρα για ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της Κρουαζιέρας, της Ακτοπλοΐας, καθώς και σε όλους τους άλλους τομείς της ευρύτερης διευκόλυνσης των υπηρεσιών του λιμένος.
— Η εφαρμογή Internet of Things θα θέσει τα θεμέλια για τη διευκόλυνση της αυτόνομης ναυτιλίας στο λιμάνι του Πειραιά στο μέλλον. Κάθε μέρα, η πλατφόρμα θα επεξεργάζεται εκατομμύρια δεδομένα για τα συστήματα του λιμένος, τους εμπλεκόμενους φορείς καθώς και για τους ενδιαφερόμενους χρήστες της πλατφόρμας που θα εφοδιάζονται με στατιστικά στοιχεία μεγάλων δεδομένων όπως:
• Αγκυροβόλιο σκαφών και με υπηρεσίες ρυμούλκησης και πλοήγησης
• Ναυτική βοήθεια
• Υποβρύχια επιθεώρηση
• Διακίνηση φορτίου
• Αποθήκη
• Τροφοδοσία
• Υπηρεσίες μεταφοράς πλοίων
• Υπηρεσίες πρακτορείων πλοίων
• Παράδοση γλυκού νερού
• Διαχείριση των αποβλήτων
• Ψυκτικές εγκαταστάσεις αποθήκευσης
• Μεταφορά αποσκευών από το λιμάνι και προς το αεροδρόμιο με τελωνειακή σφραγίδα
• Οχήματα ειδικής βοήθειας κατόπιν αιτήματος
• Έλεγχος ασφαλείας επισκεπτών και αποσκευών πριν από την επιβίβαση του πλοίου
• Απευθείας μεταφορά από και προς το αεροδρόμιο στο λιμάνι
Αυτό θα διασφαλίσει ότι οι επιβάτες και οι αποσκευές μετακινούνται γρήγορα και αποτελεσματικά μεταξύ του αεροδρομίου και του λιμένα.
Το σύστημα της πλατφόρμας θα είναι πάντα ενημερωμένο για τις αλλαγές στα δρομολόγια πτήσεων, για τον κακό καιρό και την κυκλοφοριακή συμφόρηση που αρκετές φορές παρουσιάζουν απρόβλεπτες προκλήσεις που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο το επίπεδο εξυπηρέτησης που επιθυμούν οι καθορισμένοι πάροχοι υπηρεσιών λιμενικών πρακτορείων και οποίοι θα έχουν άμεσα την δυνατότητα να διασφαλίσουν με επιτυχία και αποτελεσματικότητα την επίλυση προβλημάτων που θα προκύψουν, διατηρώντας την αξιοπιστία τους, στο τόσο ευαίσθητο και ευάλωτο τμήμα των μετακινήσεων των επιβατών.
Cabotage Είναι το καθεστώς παραχώρησης του προνομίου εκτέλεσης κρουαζιέρας εντός της επικρατείας αποκλειστικά σε πλοία που φέρουν την εθνική σημαία. Ο περιορισμός αυτός ίσχυε και στην Ελλάδα από το 1920 μέχρι το 2010: Κρουαζιερόπλοια με σημαίες ξένων χωρών / πλην χωρών της Ε.Ε. από τη δεκαετία του ’90 και μετά, μπορούσαν να επισκεφτούν τα ελληνικά λιμάνια, αλλά δεν επιτρεπόταν να τα χρησιμοποιήσουν ως «home ports», δηλαδή ως λιμάνια αφετηρίας και κατάληξης της κρουαζιέρας, παρά μόνο ως λιμάνια διέλευσης «transit ports» στην πορεία τους από και προς τα home ports τους στην Ιταλία, την Τουρκία ή αλλού. Η άρση του καμποτάζ, δηλαδή το άνοιγμα της αγοράς της κρουαζιέρας, ήταν μνημονιακή υποχρέωση της Ελλάδας που νομοθετήθηκε αρχικά το 2010 και ολοκληρώθηκε με νόμο το 2012 από την κυβέρνηση Παπαδήμου.
Ανάπτυξη υποδομών - τουριστικών υπηρεσιών εξυπηρέτησης ακτοπλοΐας και κρουαζιέρας
Επιπροσθέτως, όσον αφορά τις πάσης φύσεως υποδομές, στόχος πρέπει να είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών των επιβατών /τουριστών της πατρίδας μας, που αριθμούν πολλά εκατομμύρια και ευτυχώς, συνεχώς αυξάνουν σε αριθμό και ποιότητα. Αυξάνουν το εθνικό εισόδημα και προσφέρουν πολύτιμες θέσεις εργασίας. Όσο αυξάνεται ο αριθμός των τουριστών τόσο περισσότερο δοκιμάζονται τα περιθώρια ασφαλείας και μεγαλώνουν οι πιθανότητες σοβαρών ατυχημάτων. Οι κύριες εθνικές / τοπικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και οι υποδομές ύδρευσης /αποχέτευσης / αποκομιδής απορριμμάτων πρέπει να καλύπτουν με σημαντικό συντελεστή ασφαλείας τις ανάγκες του συνεχώς αναπτυσσόμενου τουρισμού μας. Οι προβλήτες στους περισσότερους προορισμούς είναι ανεπαρκείς για να εξυπηρετήσουν την κρουαζιέρα και την ακτοπλοΐα. Οι εγκαταστάσεις στα μικρότερα λιμάνια έχουν μεγάλες ελλείψεις και πρέπει άμεσα να αναβαθμισθούν. Δεν υπάρχουν προστατευμένες περιοχές και πινακίδες που να καθοδηγούν μεμονωμένους επιβάτες για την περιήγηση της πόλης. Έξω από τα αξιόλογα κτίρια δεν υπάρχει αναγραφή ιστορικών στοιχείων του κτιρίου.
Όλα αυτά, επιβάλλεται να γίνουν πρωτίστως στα τουριστικά μας νησιά, τα οποία προσφέρουν τα περισσότερα έσοδα στην Εθνική οικονομία. Οι λύσεις πρέπει να είναι άμεσες γιατί άμεσες είναι και οι αντιδράσεις των τουριστών.
Ορισμένοι προορισμοί εξελίσσονται γρηγορότερα. Σ’ αυτούς η πολιτεία πρέπει να δείξει ενδιαφέρον κατά προτεραιότητα. Γρήγορες προσβάσεις από τα πλοία στο αεροδρόμιο και τα μέρη τουριστικού ενδιαφέροντος πρέπει να εξασφαλισθούν. Τα τουριστικά αξιοθέατα πρέπει να είναι προσβάσιμα και να εξυπηρετούν γρήγορα τους τουρίστες από ανατολής μέχρι και τουλάχιστον της δύσης του ηλίου. Τα μουσεία καλόν είναι να παραμένουν ανοικτά ακόμα και αργότερα. Πρέπει να προ κρατούνται εισιτήρια για groups τα οποία να έχουν άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση στο αξιοθέατο ούτως ώστε να μην περιμένουν σε ουρές οι τουρίστες. Αυτά τα στοιχειώδη «logistics» των τουριστικών υπηρεσιών είναι σημαντικά για τα κρουαζιερόπλοια τα οποία έχουν πολύ περισσότερους επιβάτες να εξυπηρετηθούν σε πολύ μικρότερο χρονικό περιθώριο. Εάν σε όποια από τα ανωτέρω η πολιτεία είναι ανίκανη να προσφέρει αξιόπιστες, ανταγωνιστικές και αναβαθμισμένες υπηρεσίες τότε πρέπει αυτές να ανατεθούν στον ιδιωτικό τομέα.
Το Εθνικό συμφέρον είναι η επικερδής τουριστική ανάπτυξη της χώρας μας.
Όσον αφορά τις υποδομές, στόχος πρέπει να είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών των επιβατών όπως:
• Διαμετακομιστικό κέντρο της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου ο λιμένας Πειραιά παράλληλα με ορισμένα άλλα λιμάνια. Μια ιδέα που προωθεί εδώ και πολλά χρόνια το ΝΕΕ
• Ναυτιλιακό και οικονομικό κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου διαχείρισης πλοίων, προσελκύοντας διεθνείς επενδύσεις, εμπορικές και χρηματοοικονομικές δραστηριότητες με στόχο να προσφέρει ολοκληρωμένες οικονομικές και αξιόπιστες εμπορικές υπηρεσίες με την ίδρυση διεθνών οίκων παροχής υπηρεσιών, ξένων τραπεζών, ασφαλιστικών οργανισμών, ναυτιλιακών δικηγόρων, μεσιτών, νηογνωμόνων κ.τ.λ. καθόσον δεν έχουμε ισχυρή παρουσία ασφαλιστικών εταιρειών, εταιρειών χρηματοοικονομικού τομέα, ναυλωτών και εμπόρων.
• Το λιμάνι του Πειραιά από την 7η θέση κατάταξης που βρίσκεται σήμερα θα μπορούσε σύντομα να ξεπεράσει τα ισπανικά λιμάνια και να μπει στην 4άδα των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών λιμένων. Η έλλειψη καθυστερήσεων στη φορτοεκφόρτωση των πλοίων, η αύξηση της παραγωγικότητας αλλά και η δυνατότητα εξυπηρέτησης ταυτόχρονα πολλών πλοίων χωρητικότητας 20.000 teus δίνουν σήμερα ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στον Πειραιά έναντι των υπολοίπων λιμανιών της Μεσογείου.
• Εκτός από τα δύο βασικά λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, αναγκαία προϋπόθεση ανάπτυξης επιβάλλεται και στα υπόλοιπα περιφερειακά λιμάνια της Χώρας. Πρόσφατα προωθήθηκε το μοντέλο των παραχωρήσεων στον ιδιωτικό τομέα για την οικονομική και δομική ανάπτυξή, προκειμένου να γίνουν σύγχρονα και ανταγωνιστικά με τα άλλα λιμάνια της ΕΕ.
Για να γίνουν σύγχρονα και ανταγωνιστικά λιμάνια πρέπει: • Να έχουν πρόσβαση σε αυτοκινητόδρομους και το σιδηροδρομικό δίκτυο. • Να παρακολουθούν τις διαμορφούμενες τάσεις του εμπορίου και να προσαρμόζονται ταχύτατα. • Οι υποδομές και ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός πρέπει συνεχώς να αναβαθμίζονται ταχύτατα για να υποδέχονται τα νέας γενιάς πλοία, νέες τεχνολογίες εξοπλισμού φορτοεκφόρτωσης, καλύτερες και ταχύτερες υπηρεσίες στους επιβάτες, άλλως θα παρακάμπτονται. • Να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του χρήστη όσον αφορά θέση, υποδομές, παραγωγικότητα άλλως οι χρήστες τα παρακάμπτουν. • Οι θέσεις κυρίως των εμπορικών λιμανιών δεν είναι δεδομένες και μόνιμες. Λιμάνι που εξυπηρετούσε μια πόλη ενδεχομένως να μην είναι κατάλληλο για να εξυπηρετήσει μεγάλη ενδοχώρα που υποδέχεται περισσότερα φορτία. Μεγαλύτερα πλοία, χρειάζεται άλλους μεγαλύτερους χώρους και καλή προσβασιμότητα σε άνετα οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα. • Να εξασφαλίζεται ο ανταγωνισμός στην παροχή λιμενικών υπηρεσιών μεταξύ των λιμένων και των λιμενικών σταθμών. • Στοχευμένη ανάπτυξη των 14 περιφερειακών αεροδρομίων με περιφερειακά έργα υποδομής θα δώσει την δυνατότητα καλύτερης εξυπηρέτησης στην αεροπορική μεταφορά φορτίου, επιβατών και σύνδεσης αυτών με τα κυριότερα λιμάνια της Χωράς μας. Η ανάπτυξη τους θα βοηθάει στη βελτίωση των προοπτικών του κλάδου, αλλά και στην ανάδειξη του στρατηγικού ρόλου της χώρας μας στον τομέα των μεταφορών.
Για να μπορέσουμε όμως να εκμεταλλευτούμε τη γεωστρατηγική θέση μας, θα πρέπει να δημιουργηθούν και ανάλογες συνέργειες με τις Βαλκανικές χώρες ώστε να εκσυγχρονιστούν οι σιδηροδρομικές συνδέσεις με τα λιμάνια και τα εμπορεύματα να φτάνουν στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης σε γρήγορους χρόνους. Οι συμφωνίες που γίνονται για τη σιδηροδρομική σύνδεση των λιμανιών Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης με τις Βαλκανικές χώρες στόχο έχουν με τη βοήθεια των συνδυασμένων μεταφορών να παρακαμφθούν τα στενά του Βοσπόρου στη διακίνηση των φορτίων.
Χρειάζεται όραμα και καλά επεξεργασμένη, σταθερή και φιλική προς την επιχειρηματικότητα, νομοθεσία που να περιορίσει το σημερινό πολύπλοκο και ασαφές νομοθετικό πλαίσιο που δημιουργεί καθυστερήσεις, γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και παλινωδίες.
Εάν μπορέσουμε να προσελκύσουμε εμπορικές, νομικές, ασφαλιστικές και χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις να εγκατασταθούν στην Ελλάδα θα περιορίσουμε τις εκροές δημιουργώντας εκατοντάδες χιλιάδες επιπλέον ανταγωνιστικές θέσεις εργασίας.
Συμπέρασμα
Οι αναφορές στη δυνητική συμβολή των τομέων του Τουρισμού και της Ναυτιλίας στην Ελληνική οικονομία έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Οι δύο αυτοί τομείς συνδυάζουν την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας με την εξωστρέφεια και αποτελούν σημαντικούς πυλώνες πάνω στους οποίους μπορεί να στηριχθεί η Ελληνική οικονομία στην προσπάθεια ανάκαμψης. Ο κλάδος της ακτοπλοΐας, αποτελώντας το συνδετικό κρίκο μεταξύ της νησιωτικής περιφέρειας και της ενδοχώρας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ανάπτυξη της Ελλάδας και βρίσκεται στην τομή μεταξύ των τουριστικών και ναυτιλιακών δραστηριοτήτων. Σήμερα, παρά την έντονα εποχιακή ζήτηση, η Ελληνική ακτοπλοΐα συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες δυνάμεις στην Ευρώπη και στον κόσμο, μεταφέροντας πάνω από 30 εκατ. Έλληνες και ξένους ταξιδιώτες / εκτός των ετών 2020-21, σε ετήσια βάση / συμπεριλαμβανομένων των πορθμειακών γραμμών, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, πάνω από το 7% του παγκόσμιου στόλου της επιβατηγού ναυτιλίας αποτελείται από πλοία που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική αγορά.
Η βιομηχανία της κρουαζιέρας είναι ένας από τους ταχύτατα αναπτυσσόμενους και πιο ενεργούς τομείς της ταξιδιωτικής και τουριστικής βιομηχανίας που τα τελευταία χρόνια, γνώρισε μια ραγδαία ανάπτυξη και έλαβε όλο και περισσότερη προσοχή. Οι υποδομές σε πολλά Ελληνικά λιμάνια διέλευσης αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια μεγάλου μεγέθους, ενώ παρατηρούνται και άλλες σημαντικές ελλείψεις, όπως η απουσία κατάλληλων σταθμών εξυπηρέτησης επιβατών. Συνεπώς, υπάρχει τεράστιο περιθώριο ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας των Ελληνικών λιμανιών μέσω της κατασκευής βελτιωτικών έργων. Η αξιοποίηση της τεχνογνωσίας και η πραγματοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων σε υποδομές, καθώς και η βελτίωση των διαδικασιών των συστημάτων λειτουργίας θα εξασφάλιζε τη διακίνηση περισσότερων επιβατών και κατ’ επέκταση περισσότερα έσοδα για την εγχώρια αγορά. Συνεπώς είναι σημαντικό να ξεπερασθούν οι πολύπλευρες δυσχέρειες, όσον αφορά την πραγματοποίηση υποδομών σε πολλά Ελληνικά λιμάνια διέλευσης, προκειμένου να προωθηθούν οι απαιτούμενες βελτιώσεις που θα επιτρέψουν στον εγχώριο κλάδο κρουαζιέρας να αξιοποιήσει τις προοπτικές του.
Του Πλοιάρχου Λ.Σ ε.α Δημήτριου Κουκουβίνου
